قژهەڵوەرینی پیاوان

قژهەڵوەرین لە لایەن پیاوان 

(androgen alopeci)

قژهەڵوەرینی پیاوان  هۆ کارەکەی  بۆ ماوەییە یە  واتە ویراسی یە ، کە پێستی سەر هەستیار  دەبێ  بە ڕامبەر  هۆرمۆنەکانی  پیاوانە.
هەر ئەو هۆرمۆنانەش  بریار دەدەن چ بە شێکی پێستی سەر  برووتێتەوە

قژهەڵوەرین چۆن  دەست پێ دەکات ؟

هەندێك پیاو پێستی سەریان هەندێك بەشی هەستیار دەبێ بۆ هۆرمۆنەکانی پیاوانە .ئەم هۆرمۆنانە لە خوێندا دەسورێنەوە ، وە  رێژەکەی کەمە ، وە هۆرمۆنەکان  دەگەنە  چینی ناوەوەی پێستی سەر. ئەم هۆرمۆنانە کار لە  رەگی  موو دەکەن لە پێستی سەر دا  وا دەکەن ئەم تورەگانە  ی موو  بەرەو پوچ بوون برۆن . تا وایلێ دێت  کە مووەکان  بە لاوازی گەشە بکەن ، وە هەڵوەرێن وە توورەگەکان  بەرە بەرە  بچووك ببنەوە ، تورگەکانی موو هەر هەن بەڵام توانای  دروست کرنی مووی  بە هێزیان  نی یە ، وە ناتوانن ئەرکی  خۆیان جێ بە جێ بکەن ، ناتوانن ئەو مووانەی کەوتوون  بخەنەوە  گەشە کردنەوە.
ئەم حالەتە لە تەمەنی ٢٠ بۆ ٣٠ سالی دەست پی دەکات ، قژ دەست دەکات بە هەڵوەرین کەم کەمە دوایی  لە گەڵ کاتدا زیاد دەبێت تاکو لە قۆناغی  کۆتایی  دا شێوازیك  وەردەگرێ  ، هەیە رووتانەوەکەی لە شیێوەی "پیتی ئێم  ئینگلیزی " وە هەشە  ناوەراستی سەریەتی ، هەیە هەمووی تەنك دەبێ  دوایی هەموو دەرووتێتەوە ، یا شێوەی ناری ئەسپ دەگرێت  یاخود شێوەی کە وەردەگرێ  .
   
ئایا دەتوانرێ رێگری لە رووتانەوە بگیرێ ؟
ئەم رووتانەوە  بە هۆی جینەکانەوە یە واتە وەکو گووتمان ویراسی یە ، بەڵام دکتۆر دەتوانێ بە هۆی  دەرمان رێگری بکات کە زیاتر هەڵوەرینی ، وە دەرمان هەیە  وە دکتۆر دیاری دەکات بە گۆێرەی کەسە  پێشنیار دەکرێ ، نابێت لە خۆوە بە کاربێ  بێ چاودێری دکتۆر

 .

خۆم چی بکەم ؟
ئەوەی خۆت پێت دەکرێ

 
دوورکەوتنەوە لە قەلەقی وە قەبوڵکردنی ئەو حاڵەتە ، کە تو یەکێكی لەو پیاوانەی سەر رووتاوەکان

  
خواردنی  ڤیتامینەکان ، بەتایبەتی  ڤیتامینە کۆمەڵەی ب ، کە پێ یان دەڵێن
B- complex ,  Bioten , zink , Multi vitamin....

هەر یەکێك لەمانە سەرەوە  باشن  بۆ بە هێز کردنی ڕەگی موو لە ناوەوە .

دوورکەوتنەوە  لە بەکار هێنانی شامپۆیی کە ماددەی کیمیایی زۆر هەیە لە پێکهاتەییدا

 گەڕان بە دوای  چارەسەر هەر لە سەرەتایی هەست کردن بە هەڵوەرینی قژ ، وە چوون بۆ دکتۆر  وە داوایی  دەرمان  بکرێ ، گەر

 دەرمان چارەی نەکرد ئەوا بیر لە چاندنەوە بکرێ .
 

دەرفەتەکانی چارە سەر کردن ؟
خۆت بریار دەدەی کە چ جۆرە  چارەسەرێك هەڵبژێری 

.
 چارەسەری  دەرمانی هەیە ، چارەسەری دەرمانی سەبوری دەوێت وە کاتی زۆری پی دەچێت و وە ئەو پرۆسەیە دریژخایەنە
چارەسەری  نەشتەرگەری خێراترە
سەبارەت کامەیان زیاتری تێدەچێت و گرانی و هەرزانی  ئەوا دەبێت خۆت بریار  بدە کە کامەیان بۆت گونجاوە .
 دەرمانە بەکار هاتوەکان کامانەن ؟
ئەو دەرمانەی  کە بێ وەرەقەی دکتۆر  دەتوانرێ بە کار بێت ، بریتی یە لە دەرمانێکی کۆن کە بە ناوی
  Regaine Forte
بەم ناوە لە زۆربەی وولاتان ناسراوە وە ناوی زانستی یەکەی
Minoxidil
ئەم دەرمانە گونجاوە بۆ ئەوانەی تەمەنیان لە نیوان ١٨ بۆ ٤٠ سالی یەوە

 .
ئەم دەرمانە سوودی هەیە بۆ پیاوان کە قژ دەست بە گەشە  بکاتەوە بە رێژەی  لە سەدا ٢٥ ، وە لای لە سەدا ٩٠ ی پیاوان  ریگری دەکات لە  قژ هەڵوەرین ، بۆ ئەوا نە  سوودی هەیە  کە تەمەن لە نێوان ٢٠ بۆ ٣٠ سالیین ، وە رووتانەوەکەتازە سەری هەڵداوە  لە نیوان سالێك بۆ پینچ ساڵ بێ گەر لەو ماوەیە زیاتر بێ ئەوا کاریگەری کەمترە .
کاریگەری نی یە بۆ ئەوانەی سەریان رووتاوەتەوە ، جا پێویست ناکات بەکاری بهێنن ، کاریگەری بۆ ئەوانەیە هێشتا  قژیان ماوە بەڵام تەنك یا لاواز بووە 

.
بەکارهێنانی : ئەم دەرمانە لەو شێوێنانە دەدەیت کە قژ تیدا تەنك بووە ، وە ماوەی بەکارهێنانی ٤ بۆ ١٢ مانگ ،  ئەو جار کاریگەرییەکەی دەبینرێ ، گەر کاریگەری باشی هەبوو  ئەوا دەبێت  هەتاکو کۆتا ژیان بە کار بێ .

دەرمانی دووەم :

 
Finasterid
ئەمە ناوی بازرگانی یە لە هەمان کاتیشدا  ناوی زانستی یە ، ئەم دەرمانە بە وەرەقەی  دکتۆر   دەکردرێ ،  بە بێ وەرەقەی دکتۆر نابێت بە کاربی .
ئەم دەرمانە رێگری دەکات لە زیاتر هەڵوەرین و قژ هەڵوەرین رادەگرێ لە سەدا ٨٦ ی بە کار هێنەرانی ئەم دەرمانە  کاریگەری باشیان  بینیوە وە قژیان گەشەی کردۆتەوە . ئەم دەرمانە کاریگەری خراپی جدی هەیە ، بۆیە دەبێت لە ژێر چاودێری دکتۆر  بە کار بێت  نەك لە خۆووە  لە دەرمانخانە بکرێ و بەکار بێ .

رێگەیی دووەمی  چارەسەر : نەشتەرگەری و چاندنەوەی  قژە
ئەمە ش  زۆر بەر بڵاوە ئەو رۆ ، وە لە زۆر وولاتیشدا  ئەو چارەسەر هەیە ، وە دکتۆری باشیش هەن لەم بوارەدا کە شارەزایی باشیان هەیە لە بواری چاندنەوەی  قژ .

پشت هێشان

پشت هێشان

پشت هێشان  دەبێ کاری لە سەر بکرێ وە ڵاببردرێ  بە رێگایە دروست و تەندروست

ئازاری پشت یەکێکە لەو ئازارانەی کە  هیچ کە سێك  نی یە بە درێژایی ژیانی جارێك یا دووجار یا زیاتر تووشی نە بووبێ.پشت  ئێشە  و مل ئێشە  زۆر بە ئازارن ، لەگەڵ ئەوەشدا دەتوانرێ بە سەری زاڵبێ  و وچاکبێتەوە ، زۆربەی زۆری حالەتەکان  دوای ماوەیەکی کەم بزردەبێ

کاتێك کە هەستت کرد بە ئازار ئەوا  دەبێت شتی قورس هەڵنەگری  وە دوور کەویتەوە  لە  ئەنجامدانی  کار و چالاکی  توند کە ئازارەکە زیاد بکات ،  هەڵگرتنی  شتی قورس  و چالاکی توند  ئازاری پشت دەدات لە هەمان کاتیشدا  گرتنی  ئیشاعە زوو زەرەر  دەدات بە پشت

لەوانەی  ئەو بابەتە بەلاتان نوێ بێت ، ئیشاعە   گرتن  زیان دەدات، زۆر کەس  وێنە ئیشاعە  و  بربرە دەگرن ، کە بە شێك لە بربرە  نیشان دەدات ، کە تەماشای وێنە کەی ئیشاعە دەکەیت ترسناك دیارە و  بەلام لە هەمان کاتدا وێنەکە  زۆر سروشتی یە ، وە ئەو بە شەی لە وێنە کە دەرچووە لە کاتی ئاسایی  و بێ ئازاریش شیوەکەی هەروایە . لە حالەتی کە هەیە کە  وێنەکە  زۆر سروشتی دەردەکەوێ لە گەڵ ئەوەی کە تۆ  ئازارەکی زۆریشت هەیە، کەاتە ئیشاعە  هەموو کات وەسفی  تەواوی  حالەتەکە ناکات 

کەسی ئیشاعە  گرتوو  بێ بەختە لەگەل ئەو جۆرە وێنەیە کەسەکە دەخاتە دڵە راوکێ و پەشێواوی ، وە دیخاتە دوو دلێ کاتی جوڵانەوە و ئەنجام دانی کارو چالاکی ،  خۆ لە ناو جێگا خستن و نە جوڵانەوە  پشت  خراپتر دەکات

 .

دکتۆر مۆرتن ستاینێس  لە زانکۆی ئەلبۆرغ  دەلێ  وێنەئیشاعە  زیانی زیاترە لە سوودمەندی ، وە روونی دەکاتەوە دەلێ ، ئیشاعە  گرتن وێنەیەکەی چرکە ساتی  دەدات بۆ ئەو بەشەی کە ئازاری هەیە وە لە شێوازی بارێكی  دیاریکراودا ، لەم کات و ساتەدا وە لەو شێوازە وەستانە یا پاڵکەوتنە دا  بربرەکان ئەوە شێوەیان هەیە  ، ئەمەش والە نەخۆش دەکات کە بیرو هۆشی ببەستێتەوە  بەووێنەیە کە وەسفی  نەخۆشی یەکەی دەکات و چەق بەستووی بکات

کەچێ  کاری من نەشتەرگەری پشتە کاتێك کە پشت زەرەر مەندبووە ، لەگەل ئەوەشدا  هەرکەسێك پشتی هێشا  نەشتەرگەری بۆ ناکە م ،  من پێشنیار دەکەم کە خەڵکی ئیشاعە نەگرن  بۆ هەر پشت هێشانێك  یا مڵ هێشانێك ، بەڵکو  ئەو کاتەی کە ١٢ هەفتە بە سەر ئازارەکە تێدەپەرێ ئەو کات  ئیشاعە بگرن .لەو کاتدا  لە سەدا ٩٠  کەسەکان  سوودمەند دەبن لە وێنەی ئیشاعەکە و دەتوانرێ  وێنەی  دروست  نیشان بدرێت بۆ حالەتەکە

چەندە چالاك بی ئەوەندە پشتت باشتر دەبێ

پرسیار ئەوەیە ، ئایا  دکتۆران  تێدەگەن و دەزانن چەند بە ئازارە  پشت و مڵ و حەوز هێشان ؟

بە دڵنیایەوە  شارەزایانی  ئەم  بوارە  زۆر دەزانن و ە تیدەگەن کە چەندە بە ئازارە ،  دەرکەوتووە کە لە سەدا ٩ بۆ ١٠  ی خەڵکی لە  کاتێك لە کاتەکاندا  ئازاری  بەشی خوارەوەی پشتیان تووشبووە ،  بە درێژایی  ساڵێك  لە سەدا ٤٠ ی  خەڵکی تووشی ئازاری  پشت بوون ، وە لە سەدا ٢٠ ی ئەوانەی نەچوون بۆ سەرکارەکانیان بە هۆی ئازاری پشتەوە بووە

بەڵام تەنها ١ لە سەدای ئەوانەی کە ئازاری پشتیان هەیە   پێویستیان بە  چارەسەری خێرا و  هەنوکەیی هەیە ، کە دەبێت بخرێنە بەر چارەسەری  چرو پر ی دەرمانی یا نەشتەرگەری

بۆ ئەوانەی کە  رێنماییمان ئەوەیە  کە  نا بێت بە هۆی ئازاری پشتەوە واز لە هەموو شتێكی رۆژانە بهێنی ، بەڵکو دەبێت لە جوڵە دابیت و نەکەویتە جێگاوە ، چەندە بچوڵێتەوە  ئەوەندە زووتر زرگارت دەبێ لە پشت هێشان

بربرەی پشت  خوا  وایخولقاندووە  کە بەرگەی  زۆر  بگرێت، بربرەی پشت کاتێك تووشی  زەبرێك  دەبێ یا لە کاتی جوڵەی هەڵە  دا  لە هاوسەنگی دەردەچێ ، بربرەی پشت  بەرگەی ئەو دەرچوونە دەگرێت،  وە زۆر  لەوە زیاتر بەرگە دەگرێت  کە خۆمان پی دەزانین

لێرەدا گرنگە نەخۆش ئازاری پشت لەگەڵ  زەرەر مەندبوونی پشت یەکسان نەکات ، بەڵکو  جیایی کاتەوە  لە یەكتری . لەگەل ئەوەی کە  تۆ ئازاری پشتت هەیە  مانای ئەوە نی یە کە ناتوانی  بجوڵێتەوە ، دەتوانی هەوڵ بدەی  بجولیتەوە  بەلای کەمی هەوڵ بدە خۆ   خوارکەیتەوە بەرەو پێشەوە . تا دەتوانی هەوڵ بدە بجولێتەوە  ، پێویست ناکات  خۆت بخیتە جێگاوە   چونکە  حالت خراپتر دەکات.چالاكی  و جوڵانەوەی ئارام  سوودی هەیە  بۆ پشت،  کە باسی جوڵە  و چالاکی دەکەین نا بێ واتێبگەیت کە مەبەست  هەڵ پەرین و   بەرزکردنەوەی قورسایی و  جوڵەی زۆر و خێرا و توندە ، بەڵکو  مەبە ست لە جوڵە ، جوڵەی رۆژانەیە  وەکو   هەستان و دانیشتن و  رۆێشتن بە پێ ، ئەنجامدانی راهێنانە ، هەر کە هەستت کرد  جوڵەکە لە توانات دانی یە  و ئازار پێ دەگات بوەستە.
"پەیامی ئەم دکتۆرە  بۆ خەلکی دەلێ ، خۆت مەخڕە ناو جێگا وە ،  بەڵکو  بەردەوام بە لە جوڵەی بەدەنی ،  هەر کاتێك هەستت کرد کە پێویستت بە دکتۆرە ئەوا   سەردانی دکتۆر بکە

       

چارەسەر  بۆ پشت ئێشە

یەکەم :  راهێنان  و جوڵە ،  ئەنجامدانی ڕاهێنانی  دروست کە لە  ئازار کەم کاتەوە  وەکو جوڵەی ئاسایی  ڕۆژانە ، ڕاهێنان لە ناو مەلەوانگەی   ئاوی گەرم، رۆیشتن بە پێ ،  ئەو  جوڵانە ی کە  نەخۆش خۆی دەتوانی بیکات  وەکو  خۆ خوارکردنەوە  بەرەو پێشەوە ، بەم لاو ئەولادا ، پیاسە کردنی کەم کەم  لە ناوماڵدا

دووەم : چارەسەری فیزیاوی              
فیزیاوییەکان  کەسانێکن کە خاوەن بڕوا نامەن و  وە شارەزان لە بواری  ماسولکە  و جوڵەی لە ش ، وە ئەوانەی لەم بوارە کاردەکەن دەتوانن  بە هۆی شارەزاییانەوە  ئازارە کە ڵابەرن  بە بەکارهێنانی میتۆدی  ڕاهینانی  تایبەت  و دروستەوە .

کاتێك خۆت دەتوانی پەنجە لە سەر ئازارەکە دابنێ و شوێنەکەی دیاری بکەی ئەوا فیزیاوییەکان  دەتوانن  یارمەتیت بدەن ، وە بە گوێرەی  ئازارەکەو وشوێنەکەی  ڕاهینانی تایبەت دا دەندرێت  وە فیزیاوییەکە  لەگەل نە خۆش دا  ئەنجامی دەدات . لە هەمان کاتدا  زانیاری و رێنمایی  دەدات  کە بۆ جی  ئازار هەیە وە چٶن  مامەڵەی لەگەل بکرێ  بەرەو باشبوون بروات  نەك خراپتر بێ ، لە هەمان کاتدا  زانیاری بە نەخۆش دەدات کە  چۆن خۆی بپارێزی  تاکو دووبارە نە بێتەوە

بۆ نموونە  ئەوانەی کە جومگەدارن  ، جومگەداری   نەخۆشییەکێ  درێژ خایەنە  و  ئازار لە شوێنی جیاجیای لە ش دەردەکەوێ  وەکو   ئەژنۆ ، حەو ز ، مەچەکە  یا هەر شوێنێکی  تری لەش ، ئەوا لە گەڵ چارە سەری فیزیاویی  ئەو کەسانە دەتوانن ژیانێكی درێژ و باش بەرنەسەر  بە کەمترین  ئازار و ژیان بکەن  بە کوالیتی

 ژیان بە کوالیتی  مانای وایە کە ژیان بەسەر بردنە  بە باشترین شێوە  ،  وە بۆ ئەوانەی کە نەخٶشن  ژیان بەسەربردنە لەگەڵ نە خۆشی و نەهێلێت  نەخۆشی  بە سەری زاڵبێ  بەلکو  خۆێ بە سەر  نەخۆشی یەکەی زال بێ  و لە ژێر کۆنترۆڵ خۆی بێ .

بۆ  گەیشتن بە و ئەنجامە ش   فیزیاوییەکان دەتوانن  یارمەتی  بدەن

سێ یەم : بەکار هێنانی دەرمان ، بە کارهێنانی دەرمانی ئازار شکێن  لە شێوەی حەب یا لە شێوەی کریم  کە شوینەی  ئازارەکەی پی چەور کەی، گەر ویستت عەب بە کار بهێنی ئەوا هەردەم لە  حەبی  ئازارشکێنی لاوازەوە دەست پێ بکە ، وەکو پاراسیتامٶڵ  ٥٠٠ ملیگرام  ، کە دەتوانی  ١ دابە بۆ ٢ دانە   چوار جار لە رۆژێکدا بە کار بێت ، گەر ئەو  جۆرە کاریگەری نە بوو  دەتوانرێ ئیبۆپرۆفیین  بخورێت  ج بە تەنیا یا لە گەڵ پاراسیتامٶڵ  بە تیکەلی بخورێت 

ئیبۆ پرۆفین  ٢٠٠  ملیگرام  ، ١ بۆ ٢ دانە رۆژی  ٣ جار دەخورێت ، نا بێت  لە خورێنی بخورێت دەبێت دوای  نان بێ ، چونکە بە هیزە بۆ ماعیدە ،  ئەوانەی کە  برینی  ماعیدەیان هەیە  نا بیت بیخۆن ، بەڵکو باشترە  هەمان دەرمان لە شێوەی کریم  بە کار بهێنن 

تیکەلی پاراسیتامٶڵ  و ئیبۆ پرۆفین ،  کە پاراسیتامٶڵ  ٥٠٠ ملیگرام  ٢ حەب لە گەڵ یەك  دانە حە بی  ئیبۆ پرۆفین  ٢٠٠ ملیگرامی .

 حەبی ئازار بە کاردێ بۆ ماوەیەکی کورت ، لە سەر  یەکدا  یانی چەند رۆژێك ، دەشتوانرێ  بە کار بێ  بە گوێرەی  پێویست ، بە مانای کە ئازار  هەبوو  حەب بخورێ کە نەبوو  پێویست ناکات بخورێت .

 کریمەکان  ئازار شکێنن وەکو  ڤۆلتارین ، ئیبۆ پرۆفیین ، کاریگەرییان  تەنها  خۆجێ ییە ، بە مانای   کار دەکەن تەنها لەو شوینەی کە چەور دەکرێ ، کاریان نیەیە  بە سەر هەموو لە شەوە  بۆ یە پێ یان دەڵێن کاریگەریی خۆ جێ ییە .

وە زەرەریان زۆر کەمە .

 بەکار هێنانی  پشتێنەی گەرم ، یا پشتێنەی  توبی پێ دەلێن ،  کە لە سەر شوێنی ئازارەکە دادەندرێ  و  گەرمی دەدات بە شوێنە کە  و ئازارەکە ناهێڵێت

چوارەم :  ماساج کردن ، کە سێکی شارەزایی دەوێت  کە مەساج بزانێ  وە بە ‌هێواشی مساج بکات

پێنجەم : ئیشاعە  گرتن  یا سۆنار کردن : تەکنۆلۆجیا  دەرفەتت دەدات کە وێنەیەك جرکە ساتی بگری  بۆ هەر  بربرەیەکی زەرەرمەند بوو   و ساغ لە پشت .
شارەزاییان  بە باشی نازانن   کە هەر ئازاری پشت یا خوارەوەی پشت هەبوو نە خۆش بنێردرێ  بۆ گرتنی ئیشاعە یا  سۆنار ، چونکە دەبینن  کە  ئەم جۆرە  پشکنینە  ئەوە نیشان نادات  کە ئەوان دەیانەوێ .
تەنها ١% ی ئەوانەی کە ئازاری پشت یا خوارەوەی پشتیان هەیە  سۆنار و ئیشاعە سوودی  هەیە ، زۆربەی حاڵەتەکانی کە  سۆنار و ئیشاعە  سوودیان نیە بەڵکو  ئەو چرکە ساتە  رەسمە  شێواوی و دوودڵی پەیدا دەکات .

ئەزموون دەریخستووە کە ئازاری پشت و حەوز هۆکاری زۆر و جیاجیا لە پشتە  وە سۆنار  یا ئیشاعە گرتن ئەو چرکە ساتە هەندیك لە هۆ کارەکان دەردەخات نەك هەمووی  . سوۆنار  و ئیشاعە بەکەڵکە  دێ بۆ  کاتی شکاوی  یان بوونی نەخۆشی  یان زەرەر پێکەوتنی  بربرە

 شارەزاییان دەلێن  جاران  خەڵکی  کاری قورسیان دەکرد  و کارەکانیان ماندووکەربوون ، کە چی نە خۆشیان  کەمتربوو ، ئەمرۆ کارەکان ئاسانتر بوون  و کە چی حالەت و نەخۆشی پشت هێشان  زیاتربووە .

شیوازی کارەکان گۆراون ،  نە جوڵانەوە ،  و زۆر دانیشتن  کاریگەری نەرێنی هەیە  لە سەر  لەش بە گشتی و لە سەر پشت  بە تایبەتی . شارەزایان  پیشنیار دەکەن کە  بۆ ئەوەی رێگە لە ئازارەکانی  پشت  ،  خوارەوەی پشت  و لاق  ئەوا پێویستە  رۆژانە بجولێنەوە ، وە وەرزشی گونجاو  ئەنجام بدەین  بۆ بە هێزکردنی  پشت و  ماسولکەکانی  دەوری بربرەیان داوە

بەهێزترین پیاوی جیهان  بە ناوی " ئێدی  هاڵ " لە سالی ٢٠١٦ دا ، ٥٠٠ کیلۆ بەرزکردەوە بۆ سەر ئەژنۆ و  وەراگرتنی بۆ ٥ چرکە ، ڤیدیۆکانی لە یوتپ هەن و ئەوانەی کە ئازاریا پشتیان هەیە  دەتوانن سوود لێ وەرگرن

 شارەزاییان رێنمایی خەڵکی دەکەن کە کاتی بوونی ئازاری  پشت  لە جوڵە نەکەون و پالکەون لە ناوجیگا ، بەلکو پشتیان  راست کەنەوە وە بجولێنەوە ، جوڵەی  لە سەرەخۆ و هێواش ، وەکو  پیاسە کردن ، جولاندنی ڵاق  و باڵ ،  هەوڵ دان بۆ  خۆ  سوران بەو لاو ئەولا  خۆ خوارکردنەوە بەرەو پێشەوە ، هەر کاتێك هەستت کرد ناتوانی یا ئازار زیاد دەبێ دەبێت بوەستی

خەلکی دەبێ فێربن چۆن پشت ئەژنۆ بەکار بێنن بە رێگایەکی تەندروست و دروست  لە کاتی بەرزکردنەوەی قورسایی لە ئەرزەوە ، یا کاتی ئەنجامدانی کاری قورس

چەند ڕاستییەك  لە سەر  ئازاری پشت

لە سەدا  ٥٣ ی خەلکی  تووشی جۆریك لە جۆرەکانی پشت هێشان دەبن ، هەیە  چەند جارێك تووش دەبێ  لە ماوەی سالێك ، وە هەیە لە ماوەی ژیانیدا ، جارەکانی تووشبوون بەندە بە زۆری بە  جۆری کار  یا وەرزش  کردنەوە .
لە سەدا ١٠ ی ئەوانەی  سەردانی دکتۆردەکەن  لە بە ر پشت هێشانە
لە سەدا ٢٠ ی خەلکان   بە هۆی پشت هێشان  ناتوان بچنە سەر کار ،  هەیە  کارەکەی دەگۆرێ و هەشە واز دەهێنێ . نە چوون بۆ سەر کار بە هۆی ئەم نەخۆشیەوە  کێشەی کەی بەدوا دادێ وەکو  بەرزکردنەوەی رێژەیی بێکاری ،  زەرەر مەندبوونی کۆمەلگا کە ناتوانێ  وەکو کەسی چالاك تەماشیان بکات  وە   سوود لە تواناکایان ببینرێ  وە هەندیك ووڵات خەمڵاندوویان خەسەرەتە ئابوورییە کە ی ٤،٨ ملیارد .
ساڵانە  ووڵاتان  پارەیەکی زۆر سەرف دەکەن بۆ  چارەسەری پشت هێشان و  کەڕەستەی یارمەتیدەرەکانی رێگە گرتن لە  پشت هێشان  کە خەرجییەکەی  بە ١،٨ ملیارد دادەنرێت