ترشی فۆلیك (فۆلیك ئەسید) چییە؟
فۆلیك ئاسید سەربە گروپی ڤیتامین ب یە سوودی زۆری هەیە کە گرنگترینیان نوێ کردنەوەی خانەکانی لەش
ترشی فۆلیك و فۆلێت و فۆلاسین ناوی ئەو فۆرمانەن کە بە شێوەیەکی سروشتی لە خۆراکدا دەبینرێن. ترشی فۆلیك ئەو جۆرە دروستکراوەیە کە لە حەبی ڤیتامینەکاندا هەیە. لێرەدا لە بابەتەکەدا زاراوەی ترشی فۆلیك بەگشتی بەکارهاتووە.
لە کۆگاکانی لەش ترشی فۆلیك تەنها دەتوانێت چەند مانگێك بمێنێتەوە. بۆیە گرنگە بە بەردەوامی ئەم ڤیتامینە دابینکرێ وە چلە سەرچاوە خۆراکییەوە یان بە جۆری حەب بخورێ.
لەش ترشی فۆلیك بۆ چی بەکار دەهێنێت؟
ترشی فۆلیك پێویستە بۆ میتابۆلیزمی ژمارەیەك ترشە ئەمینی (پڕۆتینەکان) و بۆ دروستبوونی پورینەکان، کە هەیە لە
RNA و DNA ادەی بۆماوەیی خانەکە میە.
ترشی فۆلیك پێویستە بۆ بەرهەمهێنانی خڕۆکە سوورەکانی خوێن (ئەو خانانەی ئۆکسجین دەگوازنەوە بە دەوری جەستەدا).
ترشی فۆلیك گرنگە بۆ دابەشبوونی خانەکانی لەش (دروستبوونی خانەی نوێ). بەو پێیەی دروستبوونی خڕۆکە سوورەکانی خوێن پێویستی بە چەندین دابەشبوونی خڕۆکە هەیە، کەمی ترشی فۆلیك دەتوانێت ببێتە هۆی کەمی خڕۆکە سوورەکانی خوێن، واتە کەمخوێنی.
گەورەترین هەڵگرتنی ترشی فۆلیك جگەرە کە نزیکەی نیوەی یەدەگی ترشی فۆلیکی تەواوی جەستەی تێدایە. وا بیر دەکرێتەوە ترشی فۆلیك لە خۆراکەوە (نەک تەواوکەرە خۆراکیەکان) لە شێرپەنجەی قۆڵۆن دەتپارێزێت.
لە چ خۆراكێكدا ترشی فۆلیك هەیە؟
ترشی فۆلیک نزیکەی لە هەموو خۆراکەکاندا هەیە، بەڵام ڕێژەیەکەی بە تایبەتی لە گەنمەشامی و سەوزەی سەوز و جگەردا زۆرە.
گرنگترین سەرچاوەکانی ترشی فۆلیك لە خۆراکی بریتین لە نانی تەواوکە تێکەلێكە لە زۆردانەوێڵە و بەرهەمەکانی تری دانەوێڵەی تەواو، سەوزە و شیر و پەنیر هەروەها میوە.
ماوەی مانەوەی ترشی فۆلیك کەمە، هەروەها لە کاتی ئامادەکردن و هەڵگرتنی خۆراکدا ترشی فۆلیك بە ئاسانی لەناودەچێت. دەتوانرێت ڤیتامینەکە بە ئاو و تیشکی خۆر و گەرمی لەناوبچێت.
پێویستە چەند ترشی فۆلیك بخۆین؟
پێشنیارکراوی خواردنی ڕۆژانە ٣٠٠ مایکرۆگرامە بۆ پیاوان و ئافرەتان. جگە لەوەش ئەو ژنانەی تەمەنیان لە نێوان ١٨ بۆ ٣٠ ساڵدایە، کە پێویستە ڕۆژانە ٤٠٠ مایکرۆگرام بخۆن، هەروەها ژنانی دووگیان و شیردەر کە پێشنیار دەکرێت ڕۆژانە ٤٠٠ مایکرۆگرام بخۆن. .
ئەو ژنانەی دەیانەوێت دووگیان بن پێویستە تەواوکەری ترشی فۆلیك بخۆن و بەردەوام بن لە خواردنی بۆ ماوەی لانیکەم سێ مانگ تا دووگیانی.
ئەو خانمە دووگیانانەی پێشتر منداڵیان لەدایکبووە کە تووشی نەخۆشی بڕبڕەی پشتیان بووە، پێشنیار دەکرێت ڕۆژانە پێنج میلیگرام تەواوکەری ترشی فۆلیك بخۆن.
هۆکاری کەمی ترشی فۆلیک چییە؟
بەدخۆراکی.
زۆر خواردنەوەی کحول.
جگەرەکێشان.
رێجیمێکی یەکلایەنە، بۆ نموونە رێجیمکردنی ناتەواو.
پیری لەگەڵ رێجیمێکی یەکلایەنەدا تێکەڵ دەکرێت.
لەگەڵ بەرهەمهێنانی زۆری خڕۆکە سوورەکان بەهۆی کەمی خوێنی بۆماوەیی (کەمخوێنی هیمۆلیتیک).
ئەو کەسانەی کە لە شۆردنی خوێنی درێژخایەندان، کە ترشی فۆلیکی تێدا شۆردنی خوێن دەکرێت.
کەمبوونەوەی مژینی لە نەخۆشیەکانی ڕیخۆڵە باریکە کە دەبێتە هۆی کەمبوونەوەی گشتیی مژینی ماددە خۆراکیەکان، بۆ نموونە نەخۆشی سیلیاکی ڕیخۆڵە (بەرگەنەگرتنی گلوتین).
نیشانەکانی کەمی ترشی فۆلیك چین؟
کەمی ترشی فۆلیك دەبێتە هۆی ئەم نیشانانەی خوارەوە: ١.
کەمبوونەوەی هەستی تامکردن.
کەمبوونەوەی گۆڕانی شێوازی پیسایی، زۆرجار سکچوون.
کەمی ترشی فۆلیك دەردەکەوێ لە کۆئەندامی هەرس دا وە زۆرجار رێكدەکەوێ لەگەڵ کەمی ترشی فۆلیك دا ڤیتامین ب١٢ ش کەم بکات
توێژینەوەکان باس لەوە دەکەن کە کەم خواردنی ترشی فۆلیك لە منداڵیدا گەشەی دەروونی و جەستەیی تێکدەدات.
جگە لەوەش نەخۆشییە جۆراوجۆرەکان کە ئەم نیشانانەیان هەیە بەهۆی کەمی ترشی فۆلیکەوە ڕوودەدەن:
کەمخوێنی : کە نیشانەکانی وەکو ماندوێتی و لێدانی دڵ. لەوانەیە تووشی تەنگەنەفەسی ببیت و تووشی سەرگێژخواردن ببیت. ئەگەر .کەمی خوێن زۆر توند بێت، ڕەنگە گرژبوونی دڵ و سەرئێشە و ئازاری قاچەکان دەرکەوێت.
کاریگەری هەیە لە زمان :نیشانەکانی سووربوونەوە ، ئاوسان و.
کەمی فۆلیك کاریگەری هەیە لە سەر ماسولکە
بۆچی پێویستە ژنانی دووگیان ترشی فۆلیک بخۆن؟
کەمی ترشی فۆلیك لە کاتی دووگیانیدا دەبێتە هۆی کەم و کوڕی بۆری دەمارەکان و کەموکووڕی دڵ لە کۆرپەلەدا.
کەموکوڕیەکانی بۆری دەماری وەک شکستی دواوەی داخستنی ژمارەیەک کڕکڕاگە لە بڕبڕەی پشت و بڕبڕەی پشتدا دەردەکەوێت. ستوونی کڕکڕاگە کە وەک بۆرییەک دروستکراوە، بڕبڕەی پشتی تێدایە لەگەڵ گیرانی دەوروبەری. ئەو کەموکوڕییەی لە بڕبڕەی پشتدا هەیە ڕێگە بە ناوەڕۆکەکەی دەدات وەکو بڕبڕەی پشتی دوو بڕبڕەی پشت دەربکەوێت.
هەروەها ئەگەری کەمبوونەوەی کێشی لەدایکبوون هەیە ئەگەر لە کاتی دووگیانیدا کەمی ترشی فۆلیک هەبێت. ئەو جگەرەکێشانەی دووگیان کە لە کاتی دووگیانیدا بەردەوام دەبن لە جگەرەکێشان پێویستە ئاگاداری کەمی ڤیتامینەکان بن.
دەسەڵاتدارانی تەندروستی پێشنیاری ئەوە دەکات کە ئەو ژنانەی ئارەزووی دووگیانبوون دەکەن، ڕۆژانە تەواوکەرێکی خۆراکی بخۆن. گرنگە دوای دووگیان بوون بە زووترین کات دەست پێ بکەیت. باشتر وایە لەو کاتەوەی کە پلانی دووگیانیت دادەنێیت ڕۆژانە تەواوکەرەکە بخۆیت. دەبێت بەردەوام بیت تا ئەو کاتەی کە لانیکەم سێ مانگ دەچیتە سەر دووگیانی، بەڵام هیچ شتێک ڕوونادات بە بەردەوامبوون بە درێژایی دووگیانی.
چی بکرێت بۆ دوورکەوتنەوە لە کەمی ترشی فۆلیک؟
بۆ دوورکەوتنەوە لە کەمی ترشی فۆلیک پێویستە رێجیمێکی جۆراوجۆر بخۆیت.
سەرچاوە باشەکانی ترشی فۆلیک بریتین لە گەنمەشامی و سەوزەی سەوز و جگەر. گرنگترین سەرچاوەکانی ترشی فۆلیک بریتین لە نانی تەواو و بەرهەمەکانی تری خۆراکی تەواو، سەوزە و شیر و پەنیر و میوە. ئەگەر دەتەوێت لە لایەنی سەلامەتدا بیت، دەتوانیت حەبی ڤیتامینەکان بخۆیت کە ترشی فۆلیکی دروستکراو و زۆر جێگیرتری تێدایە.
نیشانەکانی زیادەڕۆیی لە ژەمە دەرمانەکە چین؟
زۆر بە دەگمەن دەبینرێت.
ترشی فۆلیک و دەرمان
ئەگەر دەرمانی بە ڕەچەتەت وەرگرت یان دەرمانی بێ ڕەچەتە بۆ ماوەیەکی درێژتر بەکاربهێنیت، بەگشتی پێشنیار دەکرێت کە پەیوەندی بە پزیشکەکەتەوە بکەیت یان پرسیار لە دەرمانخانە بکەیت دەربارەی ڤیتامینەکان و هەر تەواوکەرێکی ڤیتامینەکان.
